Kuruluş

halen sayısı bine ulaşan Marmara Bölgesindeki konut kooperatiflerinin, mevcut ilkel durumlarından kurtarılarak, her iki yönde de işleme olanağı bulunan kararlar ve kendi kendini kontrol sistemine sahip bir modern organizasyon biçimine kavuşturulmasıdır.

Gene, kooperatifleri devlet vesayetinden kurtarıp, tam karşıtı, bu sektörel faaliyet içinde, kişiliğini koruyucu bir biçimde devletle entegre etmektir. Böylece, aynı amaçlı kooperatiflerin ortak menfaatleri daha kuvvetli olarak sağlanacak ve korunacağı gibi, kooperatiflerin, yatırımlarıyla ilgili devlet politikasının tayininde söz sahibi kılınmaları da mümkün olabilecektir.

Gene kooperatifler arası işbirliği ve dayanışma, sınırsız bir özgürlüğe kavuşacaktır.

KONUTBİRLİK YÖNETİM KURULU
KONUTBİRLİK DERGİSİ YIL 1971 SAYI 1

Kooperatifler Kanunu’nun 70. Maddesi emri gereğince, Yapı Kooperatifleri dalında Türkiye’deki ilk üst kuruluş olan “Konutbirlik – Marmara Bölgesi Yapı Kooperatifleri Birliği” nin bütün kanuni işlemlerini tamamlayarak teşekkül ettiği ve bundan böyle Kanunun 93. ve diğer maddelerinin tam olarak uygulanması gerektiği Marmara Bölgesindeki İstanbul, Tekirdağ, Kırklareli, Edirne, Çanakkale, Balıkesir, Bursa, Bilecik, Sakarya (Adapazarı) ve Kocaeli (İzmit) illerinin Vali, Belediye Başkanı ve Sosyal Sigortalar Kurumu Şube Müdürlüklerine birer yazıyla duyurulmuştur.

Yazı metni aşağıya aynen alınmıştır.

İSTANBUL VALİLİĞİNE

24.4.1969 Tarih ve 1163 sayılı kooperatifler kanunu’nun 70. Maddesi, kooperatiflerin üst kuruluşlar içinde birleşerek bir merkezi örgütleşmeye kavuşturulmasını ana ilke olarak benimsemiştir.

Birliğimiz; kanunun bu emri gereğince konut yapı kooperatiflerinin faaliyetlerinin koordine edilmesi, denetlenmesi, ortak menfaatlerinin bir oto kontrol düzeni içinde sağlanması, korunması ve kooperatifçiliğin geliştirilmesi amaçlarının gerçekleştirilmesi için, Sanayi ve Ticaret Bakanlığının 8.7.1971 gün ve 1530 sayılı izniyle resmen kurulmuştur.

Bakanlığın söz konusu izniyle de, Marmara Bölgesindeki İstanbul, Tekirdağ, Kırklareli, Edirne, Çanakkale, Balıkesir, Bursa, Bilecik, Kocaeli (İzmit) ve Sakarya (Adapazarı) illeri Birliğimizin yetki ve çalışma alanı olarak tahsis edilmiştir.

Bilgi edinilmesini ve 1165 sayılı kooperatifler kanunu’nun özellikle 75., 91. Ve 93. Maddelerinin eksiksiz uygulanmasına emirlerinizi önemle rica ederiz.

Kooperatifler Kanunu’nun 93. Maddesi gereğince, bir üst kuruluşa ortak olan kooperatifler, faaliyetleriyle ilgili her türlü vergi ve harçtan muaf olmaktadırlar. İşte KONUTBİRLİK’in kurulması üzerine, bu hükmün uygulanmasını ve ortak kooperatiflerin bu muafiyetlerden yararlanmasını sağlamak amacıyla Birlik Yöneticileri, başta Başbakan olmak üzere, Başbakanlık Ekonomik İşler Yardımcı Devlet Bakanına, İmar ve İskan Bakanına, Maliye Bakanına, Ticaret ve Sanayi Bakanına, Adalet Bakanına, Çalışma Bakanına birer yazıyla başvurmuşlar, Ayrıca Birlik Genel Sekreteri Demirtaş Ceyhun da Ankara’ya giderek ilgililerle ve Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürü Adnan Başer Kafaoğlu ile bizzat görüşmüştür.

Maliye Bakanlığı kısa süre sonra yazıya cevap vermiş ve kanunun ilgili maddesinin genellikle yeter açıklıkta bulunduğunu ve Birlik ortağı kooperatiflerin Bina ve Arazi vergisi ile iktisadi Buhran ve Milli Savunma vergilerinden muaf olduklarını açıklamıştır. Ayrıca Ticaret ve Sanayi Bakanlığı da, bir genelge yayınlayarak bu hususu Bölge Ticaret Müdürlüklerine duyurmuştur.

Bakanlara gönderilen yazı aynen aşağıya alınmıştır.

Sayın NİHAT ERİM
BAŞBAKAN

Özeti: Kooperatifler Kanununa göre kurulmuş Birliğimize ortak kooperatiflerin, gene aynı kanunun 93. Maddesi gereğince her türlü vergi ve harçlardan muaf tutulmalarının sağlanması hk.

Kooperatifler Kanununun gerekçesinin birinci bölümünde de belirtildiği gibi, “Anayasa ilkelerinin ışığı altında ve demokratik düzen içinde, kalkınma hamlelerinin ekonomik alandaki gelişmelerini birlikte çalışma yoluyla gerçekleştirmek ve büyük vatandaş kitlelerinin refaha kavuşmasını mümkün kılmak için teşkilatlanmada kooperatifleşmenin önemi” bugün herkesçe kabul edilen bir bilimsel gerçektir.

Nitekim, yapılacak reformların – özellikle toprak reformunun – Hükümetinizce kooperatifleşme esasına dayandırılması da bu gerçeğin önemini bir kat daha belirlemektedir.

Bu durumda, toplumca yeniden derlenmemiz ve çağdaş uygarlık düzeyine ulaşmamız açısından büyük bir tarihi sorumluluk yüklenen Hükümetinizin, ülkemizdeki kooperatifleşme hareketinin koordine edilmesini, dolayısı ile 1163 sayılı kooperatifler kanununun eksiksiz uygulanmasını sağlamayı da ana ödev olarak benimsemesi kaçınılmaz olmaktadır.

Bilindiği gibi, 1163 sayılı kooperatifler kanununun 70. Maddesi, bugüne kadar bir birinden kopuk ve bağımsız olarak teşekkül etmiş çok sayıdaki kooperatiflerin, faaliyetlerinin koordine edilmesi ve denetlenmesi, ortak menfaatlerinin bir oto kontrol düzeni içinde gerçekleştirilmesi ve korunması, sıhhatli dış ilişkilerinin kurulabilmesi ve kooperatifçiliğin süratle geliştirilebilmesi için sırayla “Kooperatif Birlikleri”, “Kooperatif Merkez Birlikleri” ve “Türkiye Milli Kooperatifler Birliği” şeklinde örgütlenmelerini zorunlu görmekte ve emretmektedir.

Bu amaçla da, söz konusu merkezi örgütleşmenin süratle gerçekleşebilmesi için, kanunun 93. Maddesinde, üst örgütlere girmiş kooperatifleri, faaliyetleriyle, faaliyetleriyle ilgili her türlü harç ve vergiden muaf tutmak gibi, önemli teşvik tedbirleri getirilmiştir.

İşte, kanunun bu emri gereğince; ne türlü olursa olsun toplumsal kalkınmalar için vazgeçilmez bir aşama olduğuna inandığımız kooperatifleşme hareketinin konut sektörüyle ilgili ilk kademesi olan Birliğimiz, Ticaret ve Sanayi Bakanlığının 8.7.1971 tarih ve 1530 sayılı izni ile kurulmuş bulunmaktadır.

Amacımız, konut yatırımlarının, ülkemizdeki büyük konut açığını bir an önce kapatabilmek için, plan hedef ve ilkelerine uygun bir tarzda gerçekleştirilmesini sağlamak, yatırımcı kuruluşların bir kesimini bir oto kontrol düzeni içinde organize etmektir. Halen konut yatırımlarına her yıl, ülke toplam yatırımının %18 ila 20 si gibi, gayri safi milli hasılamızın %3,7 ila 4’üne tekabül eden bir meblağın tahsis edildiği malumdur. Bu kadar büyük miktarlara ulaşan bu kaynaklar ise, genellikle küçük sermayeler halinde faaliyet gösteren kuruluşlarca kullanılmaktadır. Ne varki, bu kadar büyük meblağlar yatırılmasına rağmen çeşitli teknik ve ekonomik nedenlerle konut açığımız bir türlü kapatılamamaktadır.

Bu sorunun rasyonel çözümü de, konut yatırımlarını modern bir organizasyona kavuşturmak, yani arazi kullanılışı ile yapım faaliyetini kooperatifler bünyesinde bütünleştirmektedir.

Bu nedenlerle, kooperatiflerin üst kuruluşlar içinde örgütlenmesinin ilk basamağı olan ve konut yatırımlarını organize etmek amacını güden Birliğimizin Bakanlığınızca da destekleneceğinden şüphemiz yoktur. Yani, Birliğimizin süratle güçlenerek, diğer bölge ve sektörlere önder ve üst kuruluşların bir an önce gerçekleşmesine yardımcı olabilmesi için kanundaki teşvik tedbirlerinin derhal uygulanması gereklidir.

İşte bu amaçla, 1163 sayılı kooperatifler kanununun 93 maddesi gereğince Birliğimiz bünyesine girmiş ve ilerde girecek konut kooperatiflerinin:

• Konut kredileri ile ilgili borçlanma sözleşmeleri, diğer sözleşme ve belgeler için noterlere ödenen damga pulu bedeli ve harçlardan;
• Tapu sicil muhafızlıklarındaki, cins tashihi, taksim – tahsis, ipotek, iştira işlemleri ve diğer işlemler için malmüdürlüklerine ödenen damga resmi ve harçlardan;
• Arsa mübayaası ve iskan müsaadesi sırasında malmüdürlüklerine ödenen emlak alım vergilerinden;
• Özel idarelere ödenen bina, arazi, iktisadi buhran ve milli savunma vergisi ile temizlik ve aydınlatma resimlerinden;
• Belediyeler ödenen inşaat ruhsatı (temel ve temel üstü tezkereleri), hafriyat, iskan, nitelik belgesi, bina fotoğraf tasdiki gibi işlemlere ait harç ve vergilerden;

Ayrıca, resmi daireler ve iktisadi Devlet Teşekküllerine, yapılan işlemler için ödenen her çeşit vergi, rüsum, harç ve resmi giderlerden, muaf tutulmaları ve kurucu ortaklarımız: : M.M. NARİN YAPI KOOPERATİFİ ORTAKLIĞI, S.S. BİLGE YAPI KOOPERATİFİ ORTAKLIĞI, S.S. DEMİRAĞ YAPI KOOPERATİFİ ORTAKLIĞI, M.M. ŞEBA YAPI KOOPERATİFİ ORTAKLIĞI, M.M. LASTİK-İŞ YAPI KOOPERATİFİ ORTAKLIĞI, S.S. ÖMÜR YAPI KOOPERATİFİ ORTAKLIĞI, S.S. YILDIZ SİTESİ YAPI KOOPERATİFİ ORTAKLIĞI, S.S. 2. YILDIZ SİTESİ YAPI KOOPERATİFİ ORTAKLIĞI, S.S. TURAN YAPI KOOPERATİFİ ORTAKLIĞI’nın, Birliğimizin kuruluş tarihi olan 8.7.1971 tarihinden itibaren ödedikleri zikredilen işlemlere dair harç ve vergilerin, kendilerine iadesi hususlarında noterlikler, tapu sicil muhafızlıkları, malmüdürlükleri, vergi daireleri, özel idareler, belediyeler, ilgili devlet daireleri, bankalar ve iktisadi devlet teşekküllerine emirlerinizi rica ederiz.

6.8.1971 İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunca tescil ve 28.8.1971 günü Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edilerek kuruluş işlemleri tamamlanmıştır.

Anasözleşmeye göre ilk Yönetim Kurulunu: Hüseyin Yıldız (Başkan), Tarhan Erdem (Başkan Vek.), Saadettin Oyacıoğlu (Başkan Yard.), Kemal Karademir (Üye) ve Necati Oghan (Üye) oluşturmuşlardır. Denetçiler Kurulunda: Lütfi Susan (Başkan), Enver Sönmezler (Raportör) ve Sabri Değirmencioğlu (Denetçi) görev almışlardır. Öte yandan Yönetim Kurulu yedek üyeliğine: Fahrettin Telli, Haluk Yüceışık, Celal Beyaz, Ömer Kemahlıoğlu, Erdinç Kötehne ve Denetçiler Kurulu yedek üyeliğine ise: Mustafa Serer,  Yüksel Şeref Arkun, Habip Yücesoy anasözleşme ile atanmışlardır.

Bu şekilde Türkiye’de konut kooperatifçiliği anlamında ilk kez kurulup tüzel kişilik kazanan Birliğimize çalışma bölgesi olarak İstanbul, Tekirdağ, Kırklareli, Edirne, Çanakkale, Balıkesir, Bursa, Bilecik, Kocaeli (İzmit), ve Sakarya (Adapazarı) illeri ayrılmıştır.

Yönetim Kurulumuz, Birliğimiz Merkezi için, 1.7.1971 gününden başlayarak geçerli olmak üzere Bakırköy, İstanbul caddesi, Muhasebeci Sokak, No:1’deki Neşe Hanın 2. Katında 3 oda tutmuş ve Sayın Demirtaş Ceyhun’u Genel Sekreterliğe atayarak 1.9.1971 de göreve başlatmıştır.